Oliwa 1627r.

W historii oręża polskiego możemy znaleźć wiele przykładów potyczek, bitew, wojen,
w których podziwiamy kunszt, męstwo i oddanie ojczyźnie przez polskich żołnierzy. Jednym z takich przykładów jest bitwa stoczona przez polskich marynarzy pod Oliwą, 28 listopada 1627 roku. Jaka jest geneza tej bitwy.
W 1599 roku Zygmunt III Waza został zdetronizowany przez szwedzki parlament. Wówczas w 1600 roku Zygmunt III ogłosił inkorporację szwedzkich północnych Inflant do Rzeczypospolitej. Państwo polsko-litewskie , próbując przejąć te tereny, wplątało się w wieloletnią wojnę. Szwecja już w 1601r. zajęła polskie Inflanty, aż po rzekę Dźwinę. Tym samym spór dynastyczny przekształcił się w wojnę o Dominium Maris Baltici, czyli o panowanie nad Bałtykiem.
Gdy wygasł krótkotrwały rozejm mitawski, Gustaw Adolf - jeden z najwybitniejszych wodzów XVII w. - rozpoczął w drugiej połowie 1625r. działania wojenne przeciw Rzeczypospolitej zajmując Dorpat w Inflantach. Szwedzi byli znakomicie przygotowani do wojny. Posiadali silną flotę, a wojska lądowe miały aż 20 razy więcej artylerii niż Rzeczpospolita. Wojska szwedzkie zajęły ujście Wisły, blokując Gdańsk, i w decydującej bitwie pod Gniewem (1626) pokonali wojska Rzeczypospolitej dowodzone przez Zygmunta III. Po przegranej bitwie siły Rzeczypospolitej musiały przejść do działań podjazdowych, z których zasłynął hetman wielki koronny Stanisław Koniecpolski. Nowo utworzona flota królewska Zygmunta III w 1627r. odniosła zwycięstwo pod Oliwą nad okrętami szwedzkimi.pc582uc5bcac584ski-bitwa-pod-oliwc485-copy
Eskadra Szwedzka pod dowództwem adm. Nilsa Goransson Stiernskölda, w składzie 5 galeonów i pinasy (łącznie 140 dział) jesienią 1627 roku blokowała Gdańsk. Flota polska przebywająca przy twierdzy w Wisłoujściu, składała się z 10 jednostek, ale tylko cztery galeony dorównywały wielkością i uzbrojeniem okrętom szwedzkim. Ze 170 dział jakimi dysponowali Polacy większość miała mniejszy kaliber.
dickmann-copyDowódcą floty polskiej był mieszkający w Gdańsku holenderski kupiec i żeglarz kpt. Arendt Dickmann. Flagowym okrętem był "Święty Jerzy".
28 listopada eskadra szwedzka udała się pod port Gdański. Widok wypływających i przygotowujących się do ataku okrętów polskich zaskoczył Szwedów. Flota polska podzielona była na dwie eskadry, na czele których stały "Święty Jerzy" i "Wodnik".
Dowodzący eskadrą Szwedzką, nie będąc przygotowanym do walki, postanowił zawrócić. Po krótkiej wymianie salw burtowych okręty "Święty Jerzy" i "Tigern" (admiralski okręt przeciwnika) szczepiły się burtami. Na pokładach rozpoczęła się walka wręcz, podczas której zginął admirał Stiernsköld. W ostatniej fazie abordażu od zabłąkanej kuli zginął admirał Dickmann.
Pościg za uciekającymi okrętami szwedzkimi nie powiódł się. Straty szwedzkie to dwa okręty i ok. 350 ludzi, w tym 67 dostało się do niewoli. Po stronie polskiej poległo ok. 47 ludzi.
Zwycięstwo było jednak zbyt małe, żeby wpłynęło na przebieg wojny. Bitwa pod Oliwą była jedynym polskim zwycięstwem floty, odniesionym na morzu w dziejach nowożytnych.
sic582y-stron-1-copy
 
/ kliknij na planszach poniżej /

oliwa-faza-i-copy

oliwa-faza-ii-copy

bitwa-pod-oliwc485-faza-iii-copy


Opracowano na podstawie:
- M. Kamiński, R. Śniegocki HISTORIA OD RENESANSU DO CZASÓW
  NAPOLEOŃSKICH, Wyd. Nowa Era Sp. z o.o., Warszawa 2003;
- Dickmann Arendt - admirał floty polskiej / facta-nautica.graptolite.net/
  PMW/Calka-Oliwa.html;
- zaglowce.ow.pl/bitwy/oliwa/oliwa.html;
- www.google.pl;
- plnl.blox.pl-Arendt Dickmann-Nederlandese held van Gdańsk(Danzig);
- wyborcza.pl/alehistoria/...Oliwska wiktoria...;

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *